Ngay từ đầu, bà con nông dân thường tìm hiểu cách ủ chua thức ăn cho trâu bò để dự trữ nguồn thức ăn xanh khi mùa đông khan hiếm. Đây là phương pháp ủ yếm khí giúp bảo quản cỏ, thân ngô, rơm rạ, lá sắn… lâu dài mà vẫn giữ được dinh dưỡng. Thức ăn sau khi ủ có mùi chua thơm nhẹ, dễ tiêu hóa và được trâu bò ưa thích. Trong bài viết này, BlinkFarm sẽ chia sẻ chi tiết từ nguyên liệu, quy trình đến kinh nghiệm thực tế để bà con áp dụng hiệu quả.
Những ưu điểm khi tiến hành ủ chua thức ăn.
Ủ chua thức ăn không chỉ đơn thuần là cách bảo quản mà còn mang đến nhiều lợi ích lâu dài cho chăn nuôi. Cách ủ chua thức ăn cho trâu bò này tận dụng tối đa phụ phẩm nông nghiệp và hạn chế hao hụt.
- Giúp dự trữ thức ăn quanh năm, đặc biệt vào mùa đông, mùa khô.
- Nâng cao hàm lượng dinh dưỡng nhờ quá trình lên men lactic.
- Giảm chi phí thức ăn tinh khi phối trộn hợp lý.
- Trâu bò dễ ăn, tăng sức đề kháng, nhanh lớn và béo tốt.
Nhờ những lợi ích trên, ngày càng nhiều hộ chăn nuôi chuyển sang phương pháp này để ổn định đàn gia súc.
Nguyên liệu phổ biến dùng để ủ chua
Để đảm bảo chất lượng, nguyên liệu cần được chọn lựa kỹ và xử lý đúng cách. Một số loại nguyên liệu thường dùng gồm:
- Cỏ voi, cỏ tự nhiên: chiếm tỷ lệ lớn, nhiều nước và đường dễ lên men.
- Thân cây ngô, lá ngô: giàu năng lượng, dễ nén chặt.
- Rơm, rạ, lá sắn, lá mía: bổ sung thêm chất xơ.
- Phụ gia: rỉ mật, muối, urê, men vi sinh (EM), giúp quá trình lên men diễn ra nhanh và ổn định.
Việc phối trộn đa dạng nguồn nguyên liệu sẽ tạo ra thức ăn cân đối hơn cho trâu bò.
Cách ủ chua thức ăn cho trâu bò theo từng bước
Cách ủ chua thức ăn cho trâu bò chuẩn gồm nhiều bước, bà con cần thực hiện tuần tự để đảm bảo thành công.
Bước 1: Sẵn sàng nguyên liệu và thái nhỏ
Nguyên liệu sau khi thu hoạch cần được băm nhỏ từ 3 – 5 cm. Độ dài vừa phải sẽ giúp nén chặt và quá trình lên men thuận lợi. Nếu dùng rơm rạ cần phơi tái để giảm bớt độ ẩm.
Bước 2: Phối trộn phụ gia
Hòa tan rỉ mật, muối, urê hoặc men vi sinh trong nước sạch. Tỷ lệ thường dùng là:
- Muối: 0,3 – 0,5% khối lượng.
- Urê: 0,3 – 0,5%/tấn nguyên liệu.
- Rỉ mật: 3 – 5 lít/100 kg cỏ.Rưới đều dung dịch lên từng lớp nguyên liệu để men vi sinh phát huy tác dụng.
Bước 3: Cho vào hố hoặc bao ủ
Đổ từng lớp dày 20–30 cm vào hố hoặc bao. Mỗi lớp cần dẫm hoặc nén chặt để loại bỏ không khí. Nén càng chặt thì thức ăn càng dễ lên men thành công.
Bước 4: Che phủ kín
Dùng bạt, bao tải hoặc nylon dày đậy kín miệng hố. Mục đích là tạo môi trường yếm khí hoàn toàn, tránh nấm mốc và côn trùng xâm nhập.
Bước 5: Thời gian ủ
- Mùa hè: ủ 7 – 10 ngày có thể sử dụng.
- Mùa đông: cần 10 – 15 ngày.Khi mở ra, thức ăn có màu vàng xanh, mùi chua dịu và không bị thối mốc.
Phương pháp cho trâu bò sử dụng thức ăn đã ủ chua
Thức ăn ủ chua có giá trị dinh dưỡng cao nhưng cần cho ăn đúng liều lượng.
- Trâu bò trưởng thành: 5–6 kg/100 kg khối lượng/ngày.
- Bò vỗ béo: 15–20 kg/con/ngày, kết hợp thức ăn tinh.
- Nên cho ăn dần để gia súc quen mùi vị. Ban đầu trộn cùng cỏ tươi, sau đó tăng dần tỷ lệ thức ăn ủ.
Bà con cần lưu ý lấy thức ăn đến đâu nén chặt lại ngay đến đó để duy trì chất lượng.
Những lỗi thường gặp khi ủ chua
Trong thực tế, nhiều hộ nông dân gặp thất bại trong cách ủ chua thức ăn cho trâu bò do một số sai lầm phổ biến:
- Nguyên liệu quá ướt, dễ gây mốc, thối.
- Không nén chặt, dẫn đến còn nhiều oxy trong hố ủ.
- Dùng ít hoặc quá nhiều phụ gia, gây biến đổi mùi vị.
- Mở hố quá sớm hoặc lấy ra nhưng không che kín lại.
Tránh được những lỗi này, hiệu quả ủ chua sẽ đạt cao và thức ăn bảo quản được lâu hơn.
Kinh nghiệm thực tế từ nông hộ
Một số hộ chăn nuôi lâu năm chia sẻ rằng, khi kết hợp cỏ voi, thân ngô và một ít lá sắn sẽ tạo thành công thức cân bằng. Thêm 2–3 lít mật rỉ đường giúp thức ăn thơm ngọt, trâu bò ăn nhiều hơn. Nhiều trang trại còn áp dụng máy băm thái hiện đại, vừa tiết kiệm công lao động vừa giúp nguyên liệu đồng đều. Nhờ vậy, tỷ lệ thành công cao và nguồn thức ăn dự trữ đủ cho cả đàn trong suốt mùa khô.
Lời kết
Cách ủ chua thức ăn cho trâu bò là giải pháp hiệu quả giúp bà con chủ động nguồn dinh dưỡng quanh năm, nhất là khi nguồn cỏ xanh khan hiếm. Phương pháp này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao năng suất chăn nuôi. BlinkFarm khuyến khích bà con nên bắt đầu từ quy mô nhỏ, rút kinh nghiệm rồi nhân rộng dần. Nếu áp dụng đúng kỹ thuật, bà con sẽ yên tâm rằng đàn trâu bò của mình luôn có nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng, đảm bảo sức khỏe và tăng trưởng ổn định.
